Over Luchtkwaliteit
Wij bewoners vervuilen de lucht met een hoop mensonvriendelijke stoffen. Dat doen we lokaal in onze eigen directe omgeving, maar vaak indirect ook op andere plekken. Voorbeelden zijn uitlaatgassen van auto’s en scooters, gassen van oude verwarmingsketels, allesbranders, koolstof afkomstig van slijtage van autobanden, vluchtige restanten van schoonmaakproducten. Grote hoeveelheden slechte lucht worden veroorzaakt door fabrieken (Botlek, kolencentrale), vliegtuigen, en schepen (binnenvaart en zee).
Een deel van van de vervuilde lucht komt van elders (bv. Ruhrgebied) maar een groot deel wordt direct door ons zelf veroorzaakt, daar kunnen we wat aan doen!
Over luchtkwaliteit in Europa: https://www.consilium.europa.eu/nl/policies/air-quality/
Via de onderstaande link kun je de hoeveelheid fijnstof die de lucht bevat volgen voor je eigen buurt en op heel veel andere plekken in Nederland. Deze wordt uitgedrukt in PM 2.5 of 10 (PM=Particulate Matter); vaste deeltjes kleiner dan 2.5 of 10 micrometer. Als je via het vakje “focus op gemeente” onderin de kaart, Rotterdam opzoekt dan je krijg je specifieke informatie over onze Stad en ook over bijvoorbeeld de verhoudingen tussen de verschillende bronnen van fijnstof. Op de kaart zelf kun je inzoomen tot op straatniveau. Veel particulieren doen mee aan “citizen sience” project van Luchtclub Rotterdam, en hebben een eigen PM 2.5 meter. Dit zijn dots op kaart met “real time” meetgegevens.
Luchtkwaliteit Binnen
Minder bekend is het, dat de luchtkwaliteit binnen in je huis vaak ongemerkt ook erg slecht kan zijn. Vooral koken kan slechte lucht veroorzaken. Het laten aanbranden van eten, veroorzaakt veel fijnstof.
Tijdens het koken op gas ontstaat er naast kooldioxide ook allerlei stikstofverbindingen. Bij slechte ventilatie kunnen deze zich ophopen in je huis en dat is slecht voor je gezondheid. Lees voor meer uitleg het artikel “Lucht uitgelegd” op deze website: https://www.stadslabluchtkwaliteit.nl/blog/lucht-uitgelegd/
De invloed van luchtkwaliteit op de gezondheid
Er zijn verschillende studies naar de gevolgen van een slechte luchtkwaliteit.
Zo heeft het een grote invloed op onze gezondheid. Het heeft effect op het functioneren van je longen, en hart.
Zie ook:
- https://www.rivm.nl/ggd-richtlijn-medische-milieukunde-luchtkwaliteit-en-gezondheid/gezondheidseffecten-luchtverontreiniging/luchtkwaliteit-fijn-stof
- https://www.rijnmond.nl/nieuws/1127434/longartsen-willen-veel-meer-aandacht-voor-schone-lucht-astma-bij-1-op-de-5-kinderen-direct-gevolg-van-uitlaatgassen
- https://www.longfonds.nl/nieuws/longfonds-aangescherpte-who-advieswaarden-moeten-nieuwe-maatstaf-zijn-voor-luchtkwaliteit
De beleving van luchtkwaliteit
Iedereen ademt 24u per dag in en uit. Deze lucht is aanwezig, maar de kwaliteit ervan is niet direct beleefbaar. Misschien merk je verschil tussen de lucht in de stad en de lucht die je inademt als je een boswandeling maakt, of als je op vakantie bent. Maar veel mensen ervaren de slechte lucht pas op het moment dat ze gezondheidsklachten krijgen.
Luchtkwaliteit lijkt een helder thema en je zou zeggen dat het eenvoudig te duiden is wat de grootste veroorzakers zijn van slechte lucht, en wanneer luchtvervuiling schadelijk is voor de gezondheid en wat we moeten veranderen.
De realiteit is dat het een complex onderwerp is waarbij het moeilijk meetbaar is wat de gevolgen zijn voor de gezondheid. Daarnaast is het ontastbaar en onzichtbaar, wat de complexiteit van het onderwerp vergroot.
Kun je zelf iets doen om de luchtkwaliteit te verbeteren?
Nagenoeg alle fijnstof en andere slechte stoffen die in de lucht terecht komen zijn direct het gevolg van ons gedrag en levensstijl. Als je in je auto rijd, dan weet je dat vuile lucht uit je uitlaat komt en minder bekend, ook het gevolg is van bandenslijtage. Waar je vaak niet bij stilstaat is, dat als je een product koopt, er bij de productie en het transport ervan vaak luchtvervuilende stoffen vrij komen. Het positieve daaraan is dat je aan al verschillende bronnen iets kunt doen door keuzes je maakt bijvoorbeeld je vervoersmiddel, duurzaamheid van de producten die koopt ect. Voor veel oplossingen waaraan je direct zelf kunt bij dragen, zie “oplossingen”
Voorbeeld: Rij langzamer: Een 30km-zone is milieuvriendelijker doordat auto’s er dankzij hun lagere snelheid minder fijnstof uitstoten. Maar ook: Hoe hoger de snelheid van een voertuig, hoe meer lawaai het produceert met zijn motor, door de rijwind en door het contactgeluid van de banden op het wegdek.
Verkeersveiligheid
80 % van de letselongevallen in de stad gebeuren op wegen waar je 50 km/uur mag rijden.
Overlevingskans op wegen waar je 30 km/uur mag rijden is maar liefst 90% hoger.
Een effect van langzamer gemotoriseerd verkeer is beter oogcontact tussen fietser, voetganger automobilist.
Daardoor wordt een 30-weg als veiliger ervaren dan een 50-weg
Zie ook: https://www.rijnmond.nl/nieuws/1442260/in-deze-18-straten-moet-je-straks-30-kilometer-per-uur-rijden
Bijkomend voordeel: 30km/u:
Naast vergrote verkeersveiligheid, indirect minder CO²-uitstoot en minder geluid en dus meer schone mobiliteit
Opwarming aarde
Opwarming van de aarde wordt veroorzaakt door broeikasgassen.
De belangrijkste bronnen zijn verbranding van fossiele brandstoffen en veeteelt.
Bronnen in je eigen omgeving:
Verbranding van fossiele brandstof: door het rijden in auto of scooter, door stoken en koken op gas.
Zie voor een uitgebreide uitleg: https://www.stadslabluchtkwaliteit.nl/blog/lucht-uitgelegd/)
Andere bronnen die we (indirect) veroorzaken:
Verbranding van fossiele brandstoffen door:
Schepen, vliegtuigen, en alle niet duurzame productie van spullen die gebruiken.
#Wat helpt is duurzaam leven: vlieg minder, probeer langer met je spullen te doen ect.
Veeteelt ten behoeve van vlees en zuivelproducten.
Dieren stoten grote hoeveelheden methaan (CH4) uit. (extreem broeikasgas)
Mest zorgt voor de uitstoot van NO2 (stikstofdioxide)
#Wat helpt is meer biologisch lokaal geteelde producten eten en vooral minder vlees en zuivelproducten.
zie ook: https://www.milieucentraal.nl/eten-en-drinken/milieubewust-eten/vlees/
Voor uitleg van oorzaken en dingen je zelf kunt doen ter voorkoming en verbetering:
Lees het artikel “Lucht uitgelegd” op deze website: https://www.stadslabluchtkwaliteit.nl/blog/lucht-uitgelegd/
Zie ook: https://climate.ec.europa.eu/climate-change/causes-climate-change_nl
Stikstofprobleem
Directe stikstofbron:
Gemotoriseerd verkeer dat rijdt op fossiele brandstof. Door de verbrandingshitte ontstaan er schadelijke stikstofverbindingen (zie voor een uitgebreide uitleg: https://www.stadslabluchtkwaliteit.nl/blog/lucht-uitgelegd/)
Andere bronnen die we (indirect) veroorzaken:
Verbranding van fossiele brandstoffen door:
Schepen, vliegtuigen, en omdat we dingen bouwen
#wat helpt is duurzaam leven: vlieg minder, probeer langer met je spullen te doen ect.
Intensieve landbouw met toepassing van kunstmest: Hiermee voeg je kunstmatig gefabriceerde bemestende stikstofverbindingen toe aan het milieu.
Veeteelt ten behoeve van vlees en zuivelproducten.
Voor de productie van 1 kilo vlees is gemiddeld 5 kilo plantaardig voer nodig
Voer zoals soja dat van elders komt waarmee je stikstof importeert.
#Wat helpt is meer biologisch lokaal geteelde producten eten en vooral minder vlees en zuivelproducten.
zie ook: https://www.milieucentraal.nl/eten-en-drinken/milieubewust-eten/vlees/
Stikstof van elders
Een deel van stikstof waait vanuit het buitenland over ons heen.
Daar staat tegen over dat ons land via uitstoot veel meer stikstof exporteert dan dat we ontvangen uit het buitenland
Zie ook: https://www.clo.nl/indicatoren/nl050714-herkomst-stikstofdepositie-2022
Hittestress
Het aantal tropische dagen met temperaturen van boven de 30 ºC van neemt toe. Voor veel mensen zijn dit ondraaglijke temperaturen vooral de kwetsbaren onder ons zoals ouderen, jonge kinderen, zwanger vrouwen en zieken ervaren hittestress. De combinatie en interactie met andere vervuiling zoals fijnstof verergert dit probleem.
Steen houdt warmte vast en dat is waar een stad grotendeels uit bestaat. Dat maakt dat een stad warmer is dan zijn meer landelijke en groene omgeving. De concentratie van verkeer, airco’s, en alles wat warmte uitstoot draagt er aan bij. Opwarming en hitte zorgt ook voor groei van schadelijk (micro)organismen in onze grachten en plassen en met veel moeite houden we ons drinkwater koel genoeg. Er ontstaat schade aan veel infrastructuur die hier nauwelijks tegen bestand is.
Gelukkig kun je veel doen om de extreme stadshitte te beperken. Hoe minder warmtevasthoudend steen en hoe meer verkoelende planten hoe beter. Planten geven niet alleen schaduw maar omdat ze water verdampen wat energie kost, koelt dit de omgeving extra. Een weelderig groene tuin is een oase. Wees vooral niet te bang voor groen, er zijn veel onderhoudsvriendelijke mogelijkheden. Alle kleine beetjes helpen, dus ook enkele tegels er uit en plantjes erin, zoals een geveltuin.
Een duurzame levensstijl helpt bij het tegengaan van verdere opwarming van onze aarde. Er zijn veel manieren om dit te bereiken. Zie ook elders op deze website bijvoorbeeld bij “Oplossingen: Wat kuin je zelf doen”
Voor meer informatie over dit onderwerp:
https://rotterdamsweerwoord.nl/opgave/hitte/
Wateroverlast
Door klimaatverandering zullen extreme regenbuien toenemen.
De riolering kan dit dan niet allemaal in een keer verwerken, waardoor straten en kelders en souterrains kunnen overstromen .
Aan alternatieve regenwateropvang wordt hard gewerkt in Rotterdam, zoals de aanleg van waterpleinen, wadi’s, waterdoorlatende bestrating en verbetering van de afvoer.
Grote oppervlakten worden door bewoners beheert, en daarom kun je zelf veel doen om wateroverlast tegen te gaan. Maatregelen die vaak ook helpen het algemeen welzijn en klimaat in de stad te verbeteren
Wat kun je allemaal zelf doen om wateroverlast tegen te gaan?
#Haal tegels weg
#Leg een geveltuin aan
#Neem een regenton
Veel vragen en antwoorden over het stedelijk watersysteem in Rotterdam vind je bij het waterloket:
https://www.rotterdam.nl/waterloket
Rotterdams weerwoord een samenwerkingsverband tussen alle belangrijke partijen die water en klimaat in stad bestuderen, regelen en oplossingen bedenken:
Geluidsoverlast
De meeste geluidsoverlast wordt veroorzaakt door (gemotoriseerd) verkeer en vliegtuigen.
Veel geluid dat als overlast wordt ervaren komt helaas van onze directe buren.
Wat kun je zelf doen:
#Rijdt rustig met je auto, scooter of motor in de bebouwde kom.
#Praat er over met je buren want mogelijk hebben ze het niet door dat ze overlast veroorzaken.
#Isoleer je huis
#Zoek een rustige plek in je woning
#Meld overlast: https://www.rotterdam.nl/overlast-doorgeven
Voor veel meer informatie:
https://ggdleefomgeving.nl/overlast/geluidoverlast/#er-komen-steeds-meer-elektrische-auto%E2%80%99s.-lost-dat-het-probleem-van-geluidhinder-door-verkeer-op?
Lichtvervuiling
“s Nachts is het voor mensen, dieren en planten beter om niet meer verlichting te hebben dan van de maan en de sterren. Het werkt slaapverstorend, en is desoriënterend voor nachtdieren. Lichtvervuiling veroorzaakt slaapstoornissen, depressie en verzwakking van het immuunsysteem. Bij dieren kan het leiden het tot desoriëntatie, verstoorde voortplanting, – slaap, – bescherming tegen roofdieren.
# Beperk buitenverlichting zoals tuinverlichting en alles wat van binnen naar buiten schijnt
Afval
We leven nog steeds in een weggooimaatschappij. We leven hier in weelde maar beseffen niet dat al die grondstoffen ergens vandaan komen. Van plekken waar ze er zelf soms een tekort aan hebben. Dat dingen gemaakt moeten worden, wat veel energie kost. Dat ze vaak van ver komen en waar arbeidsomstandigheden vaak minder goed zijn dan hier.
Maar het tij begint langzaam te keren.
Grondwaterstand
De grootste oorzaak van een te lage grondwaterstand licht elders bij het waterschap of hoogheemraadschap.
Voor actuele standen, volg deze link: https://www.gis.rotterdam.nl/Gisweb2
Weinig groen
Geef inheemse planten een kans, ze zijn mooier dan je denkt. We noemden dit altijd onkruid, maar ze zijn een onmisbare schakel, want talloze insecten zijn van ze afhankelijk. Vogels en vleermuizen zijn op hun beurt weer afhankelijk van insecten.
Natuur in je directe omgeving heeft een bewezen positief effect op je gezondheid en algehele welbevinden.
Koester de bomen in omgeving, ze zijn zijn een ecosysteem op zich, en zijn een waardplant, schuilplaats en woonplaats voor talloze organismen. Ze geven schaduw en brengen verkoeling door verdamping.
Er is in verhouding veel asfalt en ruimte voor auto’s
Wat kun je zelf doen ter verbetering van het milieu?
Wat kun je zelf doen!
Voor: Betere luchtkwaliteit, minder opwarming van de aarde, minder bemestende stikstof in de lucht, meer ruimte voor de natuur, minder wateroverlast, minder hitte-stress in de zomer, veiligere straat.
- Neem voor korte afstanden de fiets of openbaar vervoer
- Denk eens na over een deelauto
- Probeer minder te vliegen
- Langzamer rijden met de auto
- Zorg voor voldoende ventilatie in je huis
- Lucht goed als je per ongeluk iets laat aanbranden
- Tuin: minder tegels meer groen
- Leg een geveltuin aan
- Neem een regenton
- Koop lokale producten (onze kinderen zullen ons voor gek verklaren dat we b.v. groentes en fruit uit de hele wereld over lieten komen met het vliegtuig)
- Eet minder vlees
- Eet minder zuivelproducten
- Let op verpakkingsmateriaal in de supermarkt ect.
- Koop liever geen “fast fashion”
- Probeer langer met je spullen te doen
- Probeer spullen te repareren en gooi het niet te snel weg.
- Liever geen tuinverlichting
- Zorg dat er zo min mogelijk licht van binnen naar buiten schijnt
- Warm geel licht gebruiken in plaats van blauw licht
- Dim alle onnodig heldere lichtbronnen
- Scherm licht af zodat er geen licht in de omgeving ontsnapt.
- Doe het licht uit zodra je het niet meer nodig hebt