Er is veel aandacht voor een LAB als oplossingsstrategie. Dit werd bevestigd tijdens het afgelopen Stadsmakers Congres 2016. Als Stadslab Luchtkwaliteit begonnen we onbevangen met het zoeken naar oplossingen voor een betere lucht. Nu 2 jaar verder blijkt de materie erg complex en hebben we ons door middel van een fluïde proces niet alleen moeten verdiepen in lucht kwaliteit, maar ook in de politieke agenda, bewoners dynamiek, mobiliteit van de stad, de gezonde stad en nog veel meer. Dit proces is niet vanzelfsprekend. Hoe hebben we dit eigenlijk gedaan?
Arie Lengkeek, verantwoordelijk voor de leer- en innovatietrajecten bij AIR: “Dit kan er weleens voor zorgen dat dit stadlab een voorbeeld wordt voor een nieuwe oplossingsstrategie. Deze strategie kan in de toekomst ook voor andere problemen in de stad worden gebruikt.”
Tijd voor wat reflectie. Wat is dan deze strategie? Frans Soeterbroek (aangesteld door AIR) heeft ons als Lab gevolgd en zei er het volgende over:
Frans Soeterbroek, Het stadslab als Barbapapa
“Wat me opviel was het gebrek aan een heldere begrenzing en identiteit van het lab. …… In toenemende mate heb ik deze ambigue identiteit en vloeibare grenzen leren zien als een kracht van het lab. Flexibel reagerend op wat zich voordoet en welke mensen en kansen zich aandienen transformeert het lab steeds. Marije van den Berg van stadslab Leiden noemde dit In ons boek ‘het nieuwe stadmaken‘ de kwaliteit van Barbapapa en Marit Overbeek van de Utrechtse Ruimtemakers de kracht van de zwerm: steeds een nieuwe vorm aannemend en zich niet in een eenduidige rol of vorm laten vangen.”
BEELD VAN EEN STRATEGIE
Kun je dit proces van experimenteel, onbevangen, flexibel, vloeibare grenzen, verbindend vermogen, kritische noot, vangen? Het is interessant om dit proces beeldend “de kracht van de zwerm” te noemen. Het roept de vraag op of we een ‘Zwerm’ zijn. Welk beeld vertaalt hoe wij opereren binnen ons lab?
ZWERM?
Is onze strategie daadwerkelijk het opereren als een zwerm? Een zwerm gaat uit van het principe dat alle vogels binnen het geheel intuïtief als 1 samenhangend organisme reageren. Echter zijn we volgens mij niet zo’n mooi organisch geheel. Om te beginnen zijn we erg divers in achtergrond, leeftijd, beroep. Daarnaast zijn we het erg vaak oneens en kritisch naar elkaars ideeën. We botsen als onderlinge delen vaak tegen elkaar op. Als we dan geen zwerm zijn, wat dan wel?
DIGITALE CLOUD?
Is ons proces dan te vangen als een erg ingewikkeld algoritme? Zijn we een ‘Digitale Cloud’? Soms heeft ons proces hier wel schijn van. Niet alleen is het onderwerp Lucht Kwaliteit erg complex; je ertoe verhouden ook. Ineens moet je veel weten van politieke agenda’s, lokale bewoners dynamiek, mobiliteit van de stad, etc. Waarbij alle elementen van invloed zijn op elkaar. Het blijkt onmogelijk voor ons om je alleen maar bezig te houden met bijvoorbeeld het meten van fijn stof zonder ook na te denken over de beleving van luchtkwaliteit, wat op zijn beurt weer gaat over menselijk gedrag op. Voor ons proces houdt dit in dat we constant samenwerkings-verbanden zoeken en we in staat zijn om ons op nieuwe kennis domeinen te begeven. Echter denk ik dat we niet te vangen zijn in een ingewikkeld algoritme. Door onze experimentele houding omarmen we het toeval. We botsen tegen nieuwe initiatieven en mensen aan, we komen er achter dat sommige dingen niet werken maar toevallig andere dingen wonderlijk wel.
STOF WOLK!
Welk beeld vangt dan wel ons proces? We zijn een stof wolk! We bestaan uit daadwerkelijke materie toevallig gebundeld in een stof wolk. We gedragen ons flexibel aan de hand van hoe de omgeving ons waait. We nemen nieuwe deeltjes op, en laten andere deeltjes vrij. Bepaalde momenten liggen we als stof stil op de grond in de hoek, maar als de noodzaak en relevantie er weer is waaien we op. We zitten als stof wolk soms hoog in de atmosfeer en hebben dan een overkoepelend vriendelijk karakter, we overzien dan het ‘Lucht kwaliteit – Landschap’. Soms zijn we ingezoomd in de stad en blijven we als stofwolk op een bepaalde locatie (‘s-Gravendijkwal) of onderwerp irritant lang hangen.
door: Annemarie Piscaer
